بررسی علل شکایت از متخصصین بیهوشی در سازمان نظام پزشکی تهران از سال 1372 تا 1382

چکیده زمینه و هدف: متخصصین بیهوشی مانند سایر متخصصین، در خلال انجام کارهای پزشکی در معرض شکایات و برخوردهای قضایی کشور متبوع خود هستند. هدف از انجام این مطالعه بررسی علل شکایت از متخصصین بیهوشی می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه به صورت گذشته نگر, علل شکایت از متخصصین بیهوشی, با استفاده از 70 پرونده پزشکی, در سازمان نظام پزشکی مربوط به سال‌های 1382-1372 تعیین و بررسی شدند. پرونده‌هایی بررسی شدند که رأی هیأت عالی انتظامی در مورد آنها صادر شده بود. یافته‌ها: میانگین سن بیماران (شاکیان/متوفیان), 58/20 ± 94/31 سال بود (حداقل 5/1 سال و حداکثر 87 سال). بیشتر مشکلات/فوت‌ها در گروه سنی 0 تا 40 سال رخ داده است (فراوانی مطلق 42 مورد و فراوانی نسبی 36/75%). گروه سنی اطفال (کمتر از 15 سال) فراوانی مطلق 14 مورد و فراوانی نسبی 3/20% داشت. اکثر مواردی که به شکایت منجر گردیده بود خطاهای منجر به فوت بودند. در 56 مورد (80%) به علت فوت شکایت انجام شده بود و پس از آن آسیب‌های عصبی و از جمله فلج (5 مورد 14/7%) بیشترین علت شکایت بود. بیشترین محل بروز خطا, بیمارستان‌ها با فراوانی مطلق 64 مورد (43/91%) بود و پس از آن مراکز جراحی محدود قرار داشتند (29/4%). در بیش از 90% موارد اتفاقات در حین بیهوشی عمومی و پس از آن در حدود 5% در حین بیهوشی از نوع MAC رخ داده بود. 64/71% از حوادث در خلال عمل‌های جراحی الکتیو رخ داده بود. اگرچه در اکثر موارد بیهوشی دهنده, متخصص بوده است (94%)، ولی در 4 مورد (97/5% موارد) نیز افراد غیرمتخصص (تکنسین یا فوق لیسانس بیهوشی) بودند. بر اساس رأی بدوی در 18/66% موارد, متخصص بیهوشی مسؤول شناخته شده که در 67/66% موارد, این رأی تأیید شده بود. بر همین اساس در 43 مورد متخصص بیهوشی محکوم (با تعیین درصد) شده و در دو مورد نیز به توبیخ کتبی و درج در پرونده محکوم شده بود. میانگین قصور متخصص بیهوشی 4/25% ± 95/43% بود (کمینه 5% و بیشینه 100%). نتیجه گیری: مخاطرات و مسؤولیت‌ها، همیشه در انجام بیهوشی‌های روزمره و در شرایط عادی رخ می‌دهند. اکثر پرونده‌های شکایت از متخصص بیهوشی مربوط به کسانی است که جوان و سالم بوده‌اند. بر همین اساس به کارگیری این وسایل به خصوص در ریکاوری که یکی از مهم‌ترین و حادثه خیزترین نقاط محسوب می‌شود, توصیه می‌گردد.